Хятад – Ши-Хуанди-гийн бунхан

Хятад – Ши-Хуанди-гийн бунхан

Ши- Хуанди хааны нүсэр бунханыг Сяньян хотоос 50 орчим километр газар түүнийг хаан ширээнд заларснаас хойш арван жилийн дотор бүтээжээ. Энэ ажилд 700.000 гаруй ажилчин оролцсон гэдэг. Бунхан нь газрыг бэлгэдсэн шоо дөрвөлжин хоёр эгнээ өндөр хана хэрэмтэй. Төвд нь конус хэлбэрийн шарил хадгалах өндөр овоог дугуй суурь (тэнгэрийн бэлгэдэл) дээр байгуулсан байна. Газар доорхи шарил байрлах хэсгийг гантиг болон ногоолингоор доторлосон бөгөөд Хятадын 9 мужийн газрын зураг бүхий асар том өнгөлсөн чулуун хавтан шалтай. Шал нь таван ариун гэгээн уулын, тааз нь цэлмэг өдрийн тэнгэрийн дүрслэлтэй юм. Хааныг таалал төгссөний дараа биеийг нь чулуун авсанд хийж газар доорхи бунханд авчран байрлуулаад сав суулга, бэлэг дурсгалын эдлэлүүд, хөгжмийн зэмсгүүд зэрэг түүний амьд ахуй цагтаа хэрэглэж байсан маш олон үнэт эд зүйлсийг тойруулан тавьсан байна. Гэвч газар доорхи хаанчлал энэ байгууламжаар дууссангүй. Түүнтэй зэрэгцэн байрлах бүтэн хагас км үргэлжилсэн гүнзгий бөгөөд шатаасан шавар хавтан дотортой 11 газар доорхи сувгуудыг археологчид 1974 онд олжээ. Эдгээрт зэрэгцэн жагссан олон цэргийн дүрсүүд байх бөгөөд бүгд өөр өөрийн гэсэн онцлог дүртэй, тэдгээрийг морь, морин тэргийг дагалдсан байдлаар бодит хүний өндөртэй ижил хэмжээтэйгээр бүтээсэн байв. Бүх дүрсүүдийг шавраар урлаж шатаасан ба байлдааны бэлэн байдалд байгаа эдгээр цэргүүд нь эзэн хаанаа хамгаалах ёстой аж.