Колизей

Колизей

Колизей нэр нь латин хэлний "colossus" буюу "асар том" гэсэн үгнээс бий болжээ. Эртний ромын уран барилгын дурсгалуудын нэг Колизей хэмээх цэнгэлдэх хүрээлэн нь инженерийн болоод уран сайхны шийдлээрээ гайхуулдаг. Энэхүү зайван дугуй байгууламж нь тавин мянган үзэгчийг 4 үеэр суулгах багтаамжтай ба дотоод зохион байгуулалт нь асар том аягыг санагдуулна. Барилгын 48,5 метр өндөр ханыг 3 эгнээ нуман хаалгуудаар эргэн тойрон чимж, өргөн бүслүүрээр төгсгөсөн нь дөрвөн давхар барилга мэт харагдана. Эдгээрээс үзэгчдийн гарч ороход зориулагдсан 1-р давхарын нуман хаалгуудыг дори ордерын баганаар, 2 ба 3-р давхруудыг ионы ба коринф ордерын багануудаар тус тус чимэглэсэн ба тэдгээрийн нуман оройт цонхнуудад гадна төрх байдлаараа хүний хатан зоригийг илтгэсэн цагаан гантигаар урласан баримлууд тавьжээ. Коллизей гадна талдаа нуман хаалганы хэлбэр бүхий нийтдээ 240 цонхтой юм. Эдгээр цонхны цаана үзэгчид амрах, жижиг худалдаа хийх байрууд байна. Театрын гадна талыг гантигаар өнгөлж 64 том хаалгаар нь үзэгчид орж ирээд тайзнаас 4 метр өндөр ханаар заагласан 80 эгнээ суудалд сууна. Театрын доод хэсэгт нь өндөр саравч дор хаан болон ромын язгууртнуудад зориулсан суудлууд байна. Тэдгээрийг хааны ордонтой газар доогуурх хонгилоор холбожээ. Театр дээвэргүй учир бороо орсон юм уу халуун нар төөнөсөн үед зотон саравчийг татлага олс татаж театрыг бүрхдэг байжээ. Колизейн задгай театрын тайзыг өргөж буулгадаг шалыг модоор хийж дээр нь элс асгажээ. Заримдаа хоолойгоор татсан усаар тайзыг дүүргэж далай, тэнгисийн гүнд хөлөг онгоцуудын хооронд болж байгааг байлдааныг дүрслэн харуулдаг байжээ. Ромын эзэнт гүрнийг унасны дараа Колизейн задгай театр аажимдаа мөн сүйрчээ. Дундад зууны үед феодал эзний шилтгээн болгон ашиглаж христос шашны баяр ёслол хийдэг байв. XIII зууны үед чулуу бэлтгэх газар болон хувиргаж эд зүйлсийг нь 23 нэртэй язгууртан айлын байшин, ХIҮ-ХҮ зууны үед 6 сүм, 1495 онд Ромын хамба ламын Өргөө, ХҮI зууны үед гүүрүүд, 1704 онд усан боомт барихад ашиглажээ. Тэрхүү асар том барилга байгууламжийн туурин дээр өнөөдөр задгай хүрээ театрын араг яс нь л үлджээ.